Gorczańskie szałasy
Gorce to wyodrębnione pasmo górskie w Beskidach Zachodnich, które do średniowiecza pokrywała Puszcza Karpacka. Od XIII wieku stopniowo postępowała kolonizacja tych terenów, w której duży udział mieli Wołosi. Ten pasterski lud przemieszczał się wraz ze swoimi stadami po łuku Karpat, szukając terenów sposobnych do prowadzenia gospodarki pasterskiej.
Prowadzenie hodowli w górach spowodowało powstawanie polan, które przekształcano w pastwiska, a z czasem w pola uprawne. Takiej gospodarce towarzyszyło wznoszenie różnego rodzaju schronień dla ludzi i zwierząt, które nazywane są szałasami.
Szałasy słupowo-ryglowe. Polana Centyrz, Gorce. Fot. W. Wierba. Źródło: Berski [2022]
Zmiany gospodarcze zachodzące u schyłku XX wieku doprowadziły do zaprzestania wypasu owiec, co skutkowało niszczeniem porzuconych szałasów oraz postępującą sukcesją leśną. Proces ten został częściowo zatrzymany dzięki świadomej polityce zachowania krajobrazu realizowanej między innymi poprzez kulturowy wypas owiec.
Więcej informacji w monografii:
Berski, W. (2022). Gorczańskie szałasy jako zanikający element krajobrazu, W: Król, K., Hernik, J., Prus, B. (red.), Dziedzictwo kulturowe z perspektywy różnych dyscyplin (s. 77-97). Kraków: Wyd. Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. DOI: 10.6084/m9.figshare.20443599
Lokalizacja: